Beograd, sa svojim opuštenim stavom, ljubaznim stanovnicima i neverovatnom hranom i pićem, takođe može biti uskraćen za šarmantne četvrti veće od par vezanih ulica. Izvan istorijskog centra mnoge četvrti imaju tendenciju da izgledaju nabacano bez urbanističkog plana, a na Novom Beogradu se sada čini da se kilometrima protežu nerazdvojni redovi stambenih zgrada. Ali Beograd ima opštinu koja se može smatrati prepoznatljivom po svom sačuvanom istorijskom šarmu: Zemun.

O Zemunu se već pisalo na stranicama ovog portala, ali šarm ovog nekadašnjeg izdvojenog gradića, a danas jedne od najvećih opština Beograda nikako ne jenjava. Zato nikada neće biti dovoljno reči o Zemunu koje će uspeti da dočaraju njegovu jedinstvenost.

Dugogodišnji stanovnici ovog rečnog lokaliteta koji sebe smatraju kulturnim starosedeocima Zemun još uvek smatraju zasebnim gradom, jer je to i bio još od rimskom doba. Posle Rimljana, grad je prošao kroz svačije ruke, uključujući i Vizantijce, Bugare, Mađare, Mongole, Srbe i Osmanlije, (pre nego što su se postali deo Habsburškog carstva). U dugoj istoriji Beograd je bio deo Kraljevine Srbije dok je Zemun preko reke bio deo Hrvatskog i Austrougarskog kraljevstva.

Zemun je tako ostao odvojeni grad sve do Drugog svetskog rata, kada se njegova prošlost za jedno vreme pogoršala. Zemun je tada uključen u Nezavisnu Državu Hrvatsku, nacistički marionetski režim, koji je dao dozvolu za osnivanje koncentracionog logora Sajmište, u kojem je procenjeno da je ubijeno skoro 20.000 jevrejskih Srba. Ipak, ne očekujte da nađete dokaze o tome. Danas u blizini ne postoji nijedan centar sećanja, mauzolej ni muzej, a ni spomen obeležje u blizini mesta gde su Jevreji bili glavne žrtve logora.

Većina Zemuna je danas živa istorija koja podseća na to kako je region izgledao pod Austrougarskom vlašću iz 19. veka, zahvaljujući mnogim sačuvanim zgradama iz tog perioda. Zemunski kej, pešačka zona koja se proteže duž Dunava, sačuvana je od izgradnje novih hotela, trgovinskih lanaca i komercijalnih objekata i tu se i danas (kao i nekada) nalaze riblji i restorani sa tradicionalnom hranom i po koja ugostiteljska bašta gde je leti gotovo nemoguće odrediti kojoj stolici pripada koji kafić.

Brdo Gardoš – neizostavan deo istorije i kulture grada
Kaldrmisana staza uz reku jasno daje do znanja da se ovaj kvart razlikuje od ostatka Beograda. Ulica je uska i uspravna, a umesto da bude obložena blokovima koje uporno stavljaju svuda po Beogradu, stare porodične kuće za jednu porodicu i mala preduzeća obojena su u prašnjavu žutu boju, šare i zelenilo. Na vrhu brda Gardoš nalazi se Kula Sibinjanin Janka, ili kula Janosa Huniadija, podsećanje na značaj Zemuna u Austro-Ugarskoj imperiji. Službeno ime kule, Milenijumska kula, izgrađena je 1896. godine da bi proslavila hiljadu godina mađarskog naseljavanja u tom području, a danas se tu nalazi umetnička galerija i pogled na vrhu sa čije osmatračnice možete videti crvene krovove Zemuna, ceo Beograd u daljini preko reke, Veliko Ratno Ostrvo i ušće dvaju reka – Save i Dunava. U ovom delu grada gotovo je nemoguće kupiti nekretninu jer su sve uveliko rezervisane par godina unapred. Ipak, agencije za nekretnine u Zemunu imaju pune ruke posla zbog potražnje istih.

Zemun je toliko pun istorije da je napisano preko 2000 knjiga samo o njemu. Polovinu te istorije čine njegovi građani i stare porodice pravnika, doktora, književnika, glumaca, prvih ribara na ovim prostorima, starih zanatlija (od kojih neke radionice i dan danas rade), profesora, pisaca, trgovaca, muzičara…Obratite pažnju na ucrtane grbove starih kuća koji su, zahvaljujući zavodu za zaštitu spomenika i danas na svojim mestima. Kao što rekoh na početku teksta, o Zemunu zaista nikad dosta.